مقالات HSE

حوادث ناشی از کار چیست

حوادث ناشی از کار

در این مطلب به معرفی حوادث ناشی از کار، انواع حوادث در محیط کاری و راه های جلوگیری و کاهش حوادث ناشی از کار در سازمان ها و ادارات و از همه مهمتر در محیط های صنعتی خواهیم پرداخت.

حوادث ناشی از کار چیست؟

طبق تعریف حوادث ناشی از کار عبارت است از:

حوادث ناشی از کار رویداد یا پیامدی است که در حین انجام یک کار رخ می دهد و منجر به صدمات کشنده یا غیر مرگبار ناشی از کار می شود.
البته تعریف دیگری، طبق ماده 60 قانون بیمه تامین اجتماعی ذکر شده است:
هر اتفاق ناگواری که در حین انجام وظیفه یا به سبب آن برای بیمه‌شده رخ دهد، جزو حوادث ناشی از کار خواهد بود.

ایمنی به عنوان حفاظت انسان و کارآرایی او، از صدمات و پیشگیری از صدمه دیدن انسان تعریف می شود. در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالباً کارگران در معرض مخاطرات مختلف قرار دارند. با توسعه تکنولوژی و افزایش کاربرد ماشین در امر تولید نیز احتمال مخاطرات و حوادث در این گونه محیط ها زیادتر می شود.

در سازمان ها و کارخانجاتی که اصول و موازین ایمنی و حفاظت فنی مراعات نمی شود، روحیه کارکنان نیز ضعیف و متزلزل است و کمتر امکان دارد کارگر خوب و طراز اول در خدمت چنین سازمان هایی مشغول به کار باشد. مدیریت HSE در سازمان ها میتواند جلوی بسیاری از این اتفاقات را بگیرد.

بنابراین اجرای تدابیر و برنامه هایی به منظور ایمنی و حفاظت فنی کارگران، در درجه اول اهمیت در راستای تامین و نگهداری نیروی انسانی قرار دارد. در عین حال، صرف هزینه و تخصیص اعتبار در برنامه های سازمان، به منظور ابداع تدابیر و استقرار وسایل جهت جلوگیری از حوادث در مقابل منافع حاصل از آن، اندک و ناچیز به کار می رود. هدف از اجرای مقررات ایمنی و دستورالعمل های مربوطه، امکان بوجود آمدن محیط سالم است به نحوی که کارگران بدون دغدغه خاطر و بدون ترس از خطرات صنعت بکار خود ادامه دهند. بدین ترتیب ترس از آینده ی نامعلوم که زاییده و معلول حوادث و سوانح در محیط کار می باشد در جامعه صنعتی ما رخت برخواهد بست.

تعریف حوادث ناشی از کار

بدون وجود مسئول ایمنی نه تنها قدمی در راه پیشرفت صنعتی برداشته نمی شود بلکه صنعت دچار هرج و مرج و از هم پاشیدگی شده و دیر یا زود به سوی زوال تدریجی سوق پیدا خواهد نمود. روزگاری فروش زیاد و یا تعداد کارکنان و بزرگی کارخانه موجبات افتخار یک شرکت را فراهم می آورد زیرا ظاهراً فروش بالا و تولید انبوه کاهش هزینه تولید و سود بالاتر را تضمین می کرد. در دیدگاه جدید مدیریتی مهارت کارگر خط تولید و نیز شرایط تولید و محیط کارخانه و کیفیت محصول است که تعیین کننده فروش و سود شرکت است.

پاکیزگی در سیستم هفت سین مدیریتی ژاپن به معنی پاکیزگی انسان، ماشین آلات، مواد و محیط می باشد. به منظور دستیابی به صنعتی منضبط و کارگاهی تمیز با کارگران بهره ور و کاهش ریخت و پاش راهکار های خاصی توصیه می گردد. برخی از این راهکارها عبارتند از: علامت گذاری و نوشتن مشخصات مواد و یا قطعاتی که در داخل قوطی ها و یا بشکه هایی که نوع آن ها مشخص نیست، تفکیک لوازم ضروری از لوازم غیر ضروری و دور نگه داشتن وسایل غیر ضروری از محیط کار، تمیز نمودن ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده و کف سالن ها و راهروها بعد از هر شیفت تمیز، قراردادن اقلام پر مصرف در نزدیکی محل مصرف و در نهایت داشتن برنامه ای مدون برای نظافت و بهداشت شخصی کارگران.

بیشتر بخوانید
کمک های اولیه در زمان برق گرفتگی

علل بروز حوادث ناشی از کار

علل بروز حوادث در محیط های کاری

علل بروز حوادث در محیط های کاری

در بروز حوادث ناشی از کار عوامل مختلفی مثل نوع کار، ساعت کار، موادی که کارگران با آن سر و کار دارند، محیط کارگاه و غیره تاثیر دارد که حوادث مخصوص به خود را باعث می شود. عوامل مشروحه زیر در بروز حوادث ناشی از کار و کارگاهی نقش عمده و بسزایی را دارند:

  • عدم آموزش کارگران در مورد انجام کارهای محوله، عدم آشنایی کارگران با نحوه کار با دستگاه ها و غیره
  • عدم وجود وسایل ایمنی روی بعضی از دستگاهها
  • باز کردن حفاظ بعضی از دستگاهها توسط کارگران در موقع تعمیرات و قرار ندادن آنها در جای خود
  • بی توجهی پاره ای از کارفرمایان به دستورات ایمنی و بهداشتی که از طرف بازرسان کار به آن ها ارائه می شود، در این مورد لازم به یادآوری است که بعضی از کارفرمایان به زبان های ناشی از حوادث آگاهی نداشته و علاقه زیادی به برنامه های ایمنی نشان نمی دهند و اکثراً دستورات ایمنی را زائد دست و پاگیر و غیرمولد می دانند و لذا نسبت به تهیه وسایل ایمنی لازم تعویض ابزار فرسوده و غیره تعلل می ورزند.
  • غرور و اعتماد بی جای کارگران با سابقه و ماهر که تصور می کنند رعایت مقررات ایمنی و انجام احتیاط های لازم در موقع انجام کار دلیل ترس و دون شان آن ها بوده و رعایت مقررات مذکور و وظیفه کارگران تازه کار می باشد که همین موضوع در بسیاری از موارد موجب حادثه برای آن ها می شود.
  • عدم وجود شرایط بهداشتی در بعضی از کارگاه ها مانند آلودگی هوا، عدم وجود تهویه مناسب حرارت و رطوبت نامناسب، روشنائی کم، سر و صدای زیاد، وجود مواد زیان آور در فضا و غیره باعث کسالت روحی کارگر و ایجاد حادثه می شود.
  • تشویش و اضطراب کارگر در بعضی کارگاهها مانند نگرانی های خانوادگی، زحمت پیدا کردن کار، ترس از دست دادن کار، بدی روابط کارگر و کارفرما که باعث ایجاد ناراحتی های روحی می گردد در بروز حوادث کارگری تاثیر دارد.
  • بعضی از کارگران و کارفرمایان سرنوشت و قسمت را حاکم بر همه پیش آمدها دانسته و لذا رعایت مقررات ایمنی و بهداشتی را زائد شمرده و در نتیجه موجب بی احتیاطی و بروز حادثه می گردند. بدیهی است که این فکر با مبانی هیچ یک از ادیان مخصوصاً دین مبین اسلام جور در نمی آید.
  • عدم رعایت نظم و ترتیب صحیح در کارگاه ها، در دسترس نبودن وسایل لازم، چیدن نامرتب مواد اولیه و محصولات در کارگاه موجب شلوغ شدن محیط کار و بروز حادثه می گردد.
  • شروع و ختم نامناسب کار، اضافه کاری بیش از حد کارگران و غیره منجر به خستگی آن ها شده و لذا باعث عدم رعایت ترتیب کار و شتابزدگی در انجام آن و ایجاد حوادث می گردد.
  • شوخی ها و حرکات نابجا در محیط کار و دخالت بی مورد بعضی از کارگران به کارهایی که ارتباطی به کارگر ندارد و غیره در بروز حوادث کارگری نقش موثری دارد.

حوادث ناشی از کار کارگری در محیط کار

حوادث کارگری در محیط کار

براساس آمار سازمان بین المللی کار در آلمان غربی به ازاء هر دو ساعت و نیم یک کارگر بر اثر حادثه جان خود را از دست می دهد و این رقم هر ساله روندی رو به افزایش دارد. در ایران، آمار منتشر شده در مورد حوادث ناشی از کار نشان می دهد که در سال ۱۳۶۱ تعداد ۱۴۷۰۶ مورد حادثه به وقوع پیوسته که رقم مذکور رقم واقعی کل حوادث اتفاق افتاده نبوده و صرفاً رقم حوادثی می باشد که از طرف بازرسان کار ایران پس از اطلاع از وقوع آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

حوادث ناشی از کار کارگری

دو نمونه زیر از مهمترین حوادث ناشی از کار کارگری هستند:

  1. کوری شدن چشم
  2. برق گرفتگی

راه های کاهش حوادث ناشی از کار

بیش از ۴۰ % حوادث ناشی از کار مربوط به آسیب های وارده به دست و انگشتان می باشد. دست ها از ارزشمند ترین اعضای کمکی بدن انسان می باشد که برای حفاظت آنها در هنگام مواجهه با خطرات برق گرفتگی، تماس با مواد شیمیایی، پارگی و بریدگی، خراش و ساییدگی، سوختگی، سوراخ شدن، تماس با مواد بیولوژیکی و همچنین در برابر دما های مضر بسیار بالا، باید از دستکش های مناسب استفاده شود. امروزه انواعی از دستکش­ های حفاظتی برای حفاظت ­دهی در برابر طیف گسترده ­ای از خطرات در دسترس هستند.

بیشتر بخوانید
کمبود وقت بهانه ای عجیب برای نادیده گرفتن ایمنی؛ حقیقتی پنهان در پس واقعیت

ماهیت خطر و عملیاتی که باید انجام گیرد در انتخاب دستکش ­ها موثر می­ باشد. تنوع آسیب ­های بالقوه شغلی دست، انتخاب صحیح دستکش ­ها را مشکل می ­سازد. ضروری است که کارگران از دستکش­ های مخصوص طراحی شده برای خطراتی که در محیط کاری شان یافت می ­شود و وظایفی که انجام می­دهند، استفاده نمایند، زیرا دستکش­ هایی که برای یک عملیات خاص طراحی شده­ اند، ممکن است در برابر سایر عملیات، حتی برای عملیاتی که ممکن است مناسب به نظر آیند، حفاظت لازم را ایجاد ننمایند. جهت جلوگیری بیشتر در برابر حوادث ناشی از کار مطلب مربوط به سلامت شغلی را نیز مطالعه فرمایید.

انواع حوادث ناشی از کار

در ادامه به معرفی انواع حوادث ناشی از کار میپردازیم و میزان درصد هر یک را تعیین میکنیم:

  1. حوادث مربوط به وسایل نقلیه موتوری
  2. بیش از حد توان کار کردن
  3. رخدادهای پیام دار
  4. سقوط و افتادن
  5. در معرض قرار گرفتن با مواد شیمیایی
  6. فشرده سازی
  7. در معرض قرار گرفتن با مواد رادیو اکتیو
  8. در معرض قرار گرفتن با درجه حرارت های بالا

درصد علت مرگ و میر در محیط کار، در طی یک سال

  • مرتبط با وسایط نقلیه: 2.37 درصد
  • سقوط: 5.12 درصد
  • جریان برق گرفتگی: 7.3
  • غرق شدن خفگی: 2.3 درصد
  • آتش سوزی: 1.3
  • مرتبط با حمل و نقل هوایی: 3 درصد
  • مسمومیت جامد.مایع: 7.2 درصد
  • مرتبط با حمل و نقل آبی: 6.1 درصد
  • مسمومیت با گاز یا بخار: 4.1 درصد
  • سایر موارد: 8.31 درصد

کارگران صنایع مختلف جزو سرمایه های یک مملکت بوده و لذا ایجاد حادثه برای هر کدام از آن ها زیان ها و ضایعات جبران ناپذیری از نظر اجتماع و اقتصاد مملکت ایجاد می کند که به شرح زیر می باشد:

زیان های اجتماعی حوادث ناشی از کار

در این بخش به زیان های اجتماعی و فرهنگی حاصل از خوادث ناشی از کار میپردازیم و به ذکر چند نکته اشاره میکنیم.

  • کارگر فردی از جمعه بوده و ایجاد حادثه برای او به هر علتی که باشد موجب از کارافتادگی می گردد و حتی در صورت فوت کارگر در اثر ایجاد حادثه خانواده او بی سرپرست شده و دچار مشکلاتی در جامعه می شوند.
  • در یک کارگاه به علت همبستگی کارگران با یکدیگر در صورت ایجاد حادثه برای یکی از آنها اثر روحی بدی بر سایر گذارده و نتیجه ی آن حواس پرتی سایر کارگران و وقفه در کار ان ها می شود.
  • اکر نتوان کارگر ماهر دیگری جهت انجام کار حادثه دیده پیدا نمود، کارفرما سعی می نماید کارگر تازه واردی را با آموزش لازم جایگزین کارگر مصدوم نماید که او نیز ممکن است زودتر از کارگر اولی دچار حادثه شود.

زیان های اجتماعی و اقتصادی ناشی از حوادث در محیط کار

زیان های اقتصادی حوادث ناشی از کار

زیان های اقتصادی حوادث ناشی از کار کارگاهی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم می باشد:

زیان های مستقیم حوادث ناشی از کار

زیان های مستقیم حادثه عبارت است از خسارت های ناشی از وقفه کار حادثه دیده، خسارت ناشی از کار افتادگی موقت، دائم یا فوت طبق موازین قانونی، هزینه های مربوط به حمل و نقل حادثه دیده و مخارج عملیات درمانی و جراحی.

زیان های غیر مستقیم حوادث ناشی از کار

  • اتلاف وقت سایر کارگران که حادثه دیده را از محل کار خارج می کنند.
  • ایجاد حادثه در کارگاه باعث می شود که سایر کارگران به آنتوجه کرده و مدتی در مورد حادثه به گفتگو بپردازند که خود مدتی کار را متوقف و یا سرعت آن را کم می کند.
  • در بعضی از موارد کارگر مصدوم با سایر کارگران ارتباط داشته وباعث می شود که کار دیگران به کلی متوقف شود.
  • دخالت مقامات ذیصلاح مدتی از وقت افراد شاهد حادثه را در مورد توضیحات لازم گرفته می شود که خود ایجاد وقفه در کار می نماید.
  • به جای شخص مصدوم کارگر دیگری باید عهده دار کار شود که این امر به حسن اجرای کار و کیفیت آن لطمه وارد می کند.
  • در صورت تکرار حوادث در یک کارگاه محیط کار برای کارگران ناراحت کننده بوده که نتیجه آن لطمه به تولید کارگاه است.
بیشتر بخوانید
آیین نامه وسایل حفاظت فردی

در پایان این قسمت میتوانید با بیماری های شغلی نیز آشنا شوید و تفاوت آن را با حوادث ناشی از کار بخوانید.

مهم ترین حوادث ناشی از کار صنعتی از سال ۱۹۱۷ تا ۱۹۸۵

  1. در دسامبر 1917 در کانادا Nova Scotia یک کشتی فرانسوی حامل 1000 تن آمونیوم دچار انفجار گردید. حدود 1654 نفر کشته شدند.
  2. در سپتامبر 1921 در آلمان، در یک واحد تولید نیترات، بزرگترین انفجار شیمیایی صورت گرفت. این انفجار علاوه بر نابودی واحد به منطقه وسیعی آسیب رساند. حداقل 561 نفر جان خود را از دست دادند و 1500 نفر مصدوم شدند.
  3. در اکتبر 1944 در ایالت اوهایو، یک مخزن LNG دچار انفجار گردید و زندگی 131 نفر را گرفت.
  4. در آوریل 1974 در ایالت تگزاس، یک محموله 14 هزار تنی نیترات آمونیوم به صورت کود شیمیایی منفجر گردید. شدت انفجار به حدی بود که به یک واحد تولیدی استایرن که در فاصله نزدیک محل انفجار قرار داشت آسیب رساند. روز بعد کامیون دیگری در همان محل که حامل نتیرات بود منفجر گردید، نزدیک به 576 نفر کشته شدند و بیش از 2000 نفر آسیب دیدند.
  5. در جولای 1948 در آلمان، یک قطار حامل دی متیل اتر که برای تولید استیک اسید و دی متیل سولفات مصرف می شود در دوازده کارخانه معتبر شد. در نتیجه انفجار بیش از 207 نفر کشته شدند و 4000 نفر آسیب دیدند.
  6. در 1974 در فلیسبورگ انگلستان، یک قطار حامل سیکلوهگزانون منفجر شد و پوششی از آتش در محدوده 2 ایکر به وجود آورد. در نتیجه این انفجار 28 نفر کشته شدند، 89 نفر مجروح گردیدند و بیش از سه هزار نفر تخلیه شدند.
  7. در ۱۹۷۶ در منطقه سوزو ایتالیا، یک واکنش گرمازا کنترل نشده در یک راکتور واحد شیمیایی به یک انفجار بزرگ منتهی گردید. فقط مقدار 10 تا 22 پاوند از سم تترا دی بنزو پی دی اکسین در محدوده 4450 ایکر آزاد شد و بیش از صد هزار حیوان را که در حال چرا بودند کشت. گرچه مرگ و میر فوری روی انسان ایجاد نکرد ولی شمار زیادی از بچه ها به بدترکیبی و زشتی صورت که به آن کلورانس گفته می شود، دچار گردیدند.
  8. در نوامبر 1979 در کانادا، یک قطار حامل سود سوز آور، کلر، پروپان، استایرن و تولوئن از خط خارج گردید: سه تا از واگن ها که حامل پروپان و تولوئن بودند منفجر شدند و اتش گرفتند و واگن حامل کلر هم شکست برداشت و آن هم آتش گرفت. در این جا کسی کشته نشد ولی بیش از 250 هزار نفر تخلیه و جا به جا شدند.
  9. در آگوست 1981 در مکزیک، یک قطار از خط خارج شد و دو واگن که در آنها کلر بود در هوا رها گشت. حداقل 29 هزار کشته، 1000 نفر آسیب دیده و ۵ هزار نفر به نقاط دیگر تخلیه شدند.
  10. در آوریل 1981 در ویرجینیا، یک خط لوله حامل کلر دچار نشت شد که در این جا کسی کشته نشد ولی 13 نفر آسیب دیدند و 1700 نفر تخلیه شدند.
  11. در دسامبر 1980 حادثه بوپال هند اتفاق افتاد. در حدود 40 تن گاز متیل ایزوسیانات از یک کارخانه تولید حشره کش در اتمسفر رها گردید. حداقل 2500 نفر کشته، 10000 هزار نفر به طور جدی آسیب دیده، 20 هزار نفر دچار ناتوانی گردیدند و ۱۸۰ هزار نفر تاثیرات نامطلوب برداشتند. گفته می شود هنوز ۱۵۰ هزار نفر از پیامدهای این حادثه متاثر هستند.
  12. در آوریل 1986 در شوروی سابق، یک انفجار در یک نیروگاه اتمی در اوکراین سبب آلودگی گسترده به ویژه در مواد غذایی در سطح وسیعی از اروپا گردید.

اصول ایمنی در صنعت نوشته مهندس کمال الدین رئوف

امتیاز ما

16 دیدگاه در “حوادث ناشی از کار چیست

  1. محمدحسن اسلامی گفت:

    خیلی خوب بود

  2. عبدالحسین زاهدی گفت:

    هزینه تبلیغات توی سایت شما چنده؟

  3. علیرضا جاوید گفت:

    سایتتون محشرههههه

  4. مرتضی حسنی گفت:

    Awli bood

  5. جنتی گفت:

    مقالاتتون عالین واقعا!

  6. یعقوب یزدانی گفت:

    چه سایت قشنگی دارین

  7. مسعود خادمی گفت:

    میتونم شماره شما رو داشته باشم؟

  8. قربانعلی سلیمانی گفت:

    اینا فوق العادن

  9. رمضان حاجی گفت:

    این مطلب حرف نداشت

  10. بهرام قاسمی گفت:

    حساب توییتری هم دارید؟

  11. مجید ملکی گفت:

    هزینه مشاوره آنلاین و حضوری باهم متفاوته

  12. صادق ایرانی گفت:

    مطلب به درد بخوری بود

  13. پرویز اصغری گفت:

    شما پیج اینستا هم دارین؟

  14. عزیز تقی زاده گفت:

    میتونیم توی سایت شما مطلب بنویسیم؟

  15. محمدعلی احمدی گفت:

    گل گفتید دست مریضاد

  16. سیدحسین نیشابوری گفت:

    من یکی از کاربران دائمی سایت شما هستم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *