مقالات HSE, مقالات ایمنی حفاظت از بدن

بیماری های شغلی و راه های جلوگیری از بیماری شغلی

طبقه بندی بیماری های شغلی و فاکتورهای زیان آور در محیط کار

بهترین روش جهت طبقه‌بندی بیماری های شغلی، توجه به عامل مولد این بیماری ها است، لذا با توجه به این امر، این گروه از بیماری ها را می توان به ۵ دسته تقسیم کرد:

بیماری های شغلی ناشی از عوامل فیزیکی

در خصوص عوامل زیان آور در محیط کار، عمده فاکتورهایی که وجود دارند، گرما، سرما، سر و صدا، افزایش و کاهش فشار، ارتعاش در محیط کار، و اشعه هاییونیزان و غیره یونیزان است. اختلالات اسکلتی-عضلانی در ردیف شایع ترین بیماری های شغلی قرار می گیرند. شرایط فیزیکی کار و نوع شیوع زندگی افراد، ابتلا به اختلالات عضلانی را تسریع می کند. در رابطه با عوامل ارگونومیک می توانیم به طراحی محیط کار اشاره کنیم، یعنی باید طراحی محیط کار به گونه ای باشد که متناسب با فرد بوده و شخص دچار اختلالات مختلف از جمله نارحتی های اسکلتی-عضلانی نشود.

بیماری های شغلی ناشی از عوامل مکانیکی

استفاده از ابزار و ادوات دستی در بعضی ازز اشخاص که عادت به این کار ندارند، وهمچنین فشارهای مکرر بر روی مفاصل در اثر نحوه انجام کار و یا حرکات ظریف تکراری، سبب بروز ناراحتی هایی می شوند که پینه بستن و بورسیت از آن جمله هستند.

طبقه بندی بیماری های شغلی و فاکتورهای زیان آور در محیط کار

بیماری های ناشی از عوامل بیولوژیکی

بعضی از مشاغل تحت تاثیر عوامل زیست شناختی بوده و باعث عوارض در این زمینه برای شاغلین می گردند. این اختلالات با توجه به نوع عامل به وجود آورنده آن، این گونه تقسیم میشوند:

  • بیماری با عوامل ویروسی مانند هاری، هپاتیت ویروسی B، ایدزو پسی تاکوز
  • بیماری های ناشی از باکتری ها مانند سیاه زخم، لپتوسپیروز، سل، تولارمی، طاعون، مشمشه، تب مالت و کزاز
  • بیماری های ناشی از ریکتزیاها مانند تب کیو
  • عوارضی که از قارچ ها ناشی می شود مانند درماتوفیتوز، آسپرژیلوس، هیستوپلاسموز و کروموبلاستومیکوز
  • دسته انگل ها که بیماری های شغلی کرم قلابدار، جرب و شیستوزمیازرا به وجود می آورند.

پیشنهاد مطالعه: استاندارد های لباس کار

بیماری شغلی ناشی از عوامل شیمیایی

عوامل شیمیایی مورد استفاده در صنعت سبب به وجود آمدن اکثر بیماری ها و مسمومیت های ناشی از کار هستند، که با توجه به راه ورود به بدن، به ۳ دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

  • بیماری ها و مسمومیت هایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه گوارشی هستند. از موادی که از این طریق ممکن است وارد بدن شوند و ایجاد ناراحتی کنند، ارسنیک و فسفر قابل ذکرند.
  • بیماری ها و مسمومیت هایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه تنفسی هستند. ذرات گرد و غبار، گازها و دود از طریق جذب می شوند.
  • بیماریها و مسمومیت که ناشی از جذب مواد از طریقپوست هستند، مانند جذب تترا اتیل سرب، انیلین و فنول
بیشتر بخوانید
راه های بستن بند پوتین نظامی

در برخی مشاغل که با حلال ها و صنایع شیمیایی سرو کار دارند، عوارض خونی و پوستی مشاهده می شود.

بیماری های شغلی ناشی از عوامل روانی

بیماری های کاری و حرفه ای

بیماری های ناشی از عوامل روانی به نظیر روابط نامطلوب کارگر یا کارمند با همکارانش، با رئیس یا کارفرما، عدم رضایت از شغل و … است، مانند اختلال در تعادل عصبی و بحران های عاطفی وروانی، عوامل سایکولوژیکی یا روحی-روانی محیط کار و عامل زیان آور سایکولوژی.

استرس هایی که در محیط کار افراد وجود دارد و فشارهای روحی و روانی که ممکن است در اثر کار به افراد وارد شود، به عنوان مثال، کسانی که در محیط کارشان کارهای طولانی مدت دارند و یا این که دارای شیفت های کاری زیادند.

جلوگیری از بیماری های شغلی

در ادامه به بحث پیشگیری از بیماری های شغلی خواهیم پرداخت.سازمان جهانی بهداشت سلامتی را رفاه کامل جسمی، روحی، اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری و نقص عضو تعریف کرده است. بیماری در اثر تماس با عوامل زیان آور و تغذیه نامناسب ایجاد می شود.

عوامل زیان آور هر جایی ممکن است وجود داشته باشند و فرد در اثر تماس با آن ها دچار بیماری گردد ولی اگر عامل زیان آور در محیط کار باشد فرد به بیماری ناشی از کار یا همان بیماری شغلی مبتلا می شود. غالباً بیماری های ناشی از کار مزمن هستند و از زمان تماس و ابتلا یا بروز بیماری گاهی بیش از ۳۰ سال طول می کشد.

بیماری های ناشی از کار رنج و زیان های هنگفتی را در دنیای کار به دنبال دارند با وجودی که میزان مرگ ناشی از بیماری های شغلی و بیماری های وابسته به شغل ۶ برابر بیشتر ازحوادث شغلی است ولی هنوز این بیماری ها ناشناخته و پنهان هستند. علاوه بر این ماهیت بیماری های ناشی از کار به سرعت در حال تغییر است.

تکنولوژی جدید و تحولات اجتماعی، همراه با تغییر شرایط اقتصادی جهانی بر وخامت مخاطرات بهداشتی موجود افزوده و انواع جدیدی از این مخاطرات را پدیدار نموده است. در حالیکه پیشرفت های زیادی در مبارزه با بیماری های ناشی از کار حاصل شده است. در حال حاضر نظر به خسارات حاصل از بیماری های شغلی، در ایران نیازی مبرم و فوری برای تقویت توانمندی ها به منظور ایجاد و گسترش فرهنگ پیشگیری در سیستم های بهداشت حرفه ای کشور وجود دارد. خرید لباس کار مناسب نیز از مهمترین عوامل جلوگیری از وقوع حوادث شغلی میباشد.

مرگ و میر سالانه در اثر بیماری ها و حوادث ناشی از کار در جهان ۳۴/۲ میلیون نفر برآورد شده است. درصد بالایی از این تعداد حدود ۰۲/۲ میلیون مرگ به واسطه بیماری های ناشی از کار روی می دهد. از ۶۳۰۰ مرگ برآورد شده که در هر روز اتفاق می افتد ۵۵۰۰ مورد از آنها به سبب انواع مختلف بیماری های وابسته به شغل هستند. همچنین سازمان بین المللی کار برآورد نموده است که سالانه ۱۶۰ میلیون مورد بیماری های غیرکشنده ناشی از کار اتفاق می افتد.

بیشتر بخوانید
ماسک جوشکاری اتوماتیک چیست و چه مزایایی دارد؟

براساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران یکی از وظایف کارفرمایان تهیه امکانات لازم برای تامین و حفظ سلامت شاغلین میباشد.

البته ناگفته نماند قانون گذار شاغلین را نیز برای جلوگیری از بروز حوادث و بیماری های ناشی از کار را می توان اینگونه خلاصه کرد:

  1. شناسایی عوامل زیان آور محیط کار، اندازه گیری و ارزیابی عوامل زیان آور محیط کار
  2. کنترل عوامل زیان آور محیط کار از طریق روش های فنی مهندسی
  3. اجرای برنامه های مراقبتی از جمله معاینات سلامت شغلی
  4. کاهش عوارض و بیماری های ناشی از کار از طریق تغییر شغل و گردش کار
  5. اجرای صحیح دستورالعمل های ایمنی

شناخت علت بیماری اولین و مهم ترین مرحله در امر پیشگیری از بیماری های ناشی از کار بوده و برای تشخیص بیماری می توان با بررسی علائم کلینیکی و ارزشیابی هر گونه تغییر در سلامت کارگران ضمن انجام معاینات دوره ای و یا مراجعه به درمانگاه و همچنین انجام مطالعات اپیدمیولوزیکی در گروه های کارگری به نتایج مشخص نائل شد. با توجه به این که در اکثر بیماری های ناشی از کار ضایعات حاصله غیرقابل برگشت بوده و درمان اساسی برای آن ها وجود ندارد، لذا رعایت اصول پیشگیری اهمیت خاصیرا دارا هستند. حال به برخی از این اصول اشاره می کنیم.

اصول پیشگیری از بیماری های شغلی

آموزش مسائل بهداشتی

آشنا کردن فرد به نحوه انجام صحیح کار، خطرات موجود در محیط کار، نحوه استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی، رعایت اصول بهداشت فردی و به طور کلی نحوه پیشگیری از بیماری ها و انجام کمک های اولیه است. داشتن اطلاعاتی مثل نحوه خاموش کردن آتش یا شناخت مواد اطفاء حریق نیز میتواند به افراد کمک کند.

  • کنترل پزشکی: تشخیص زودرس بیماری های ناشی از کار و اقدام به درمان پیشگیری به موقع است. این امر با انجام معاینات اولیه و دوره ای انجام پذیر میباشد.
  • جایگزینی: عدم استفاده از مواد بیماری زا و جایگزینی آن ها با مواد غیر بیماری زا.
  • جداسازی: حتی الامکان جداکردن شخص از محیط کار.

اصول پیشگیری از بیماری های شغلی

وسایل حفاظت فردی

استفاده از وسایل حفاظت فردی  مانند کفش ایمنی می تواند در اکثر موارد کمک به امر پیشگیری از بیماری ها و حوادث ناشی از کار کند.

  • رعایت اصول بهداشت فردی: رعایت این امر به ویژه در پیشگیری از بیماری ها و مسمومیت های ناشی از عواملی که از طریق دستگاه گوارش وارد بدن می گردندف اهمیت خاصی را دارا می باشد.
  • نظافت عمومی و بهداشت محیط کار: به کار بستن این اصل به دو علت دارای اهمیت می باشد. اولاً امکان آلودگی هوای محیط کار را به آلوده کننده های مختلف که به علت عدم نظافت در گوشه و کنار محل کار جمع شده و به علل مختلف ممکن است در هوا پراکنده شوند، کم کرده، در مقابل تمیزی و نظیف بودن محیط کار سببرعایت اصول نظافت از طرف شاغلین می گردد.
  • اندازه گیری عوامل مضر در محیط کار، محصور کردن، استفاده از تهویه مصنوعی، تهویه عمومی، استفاده از روش های مرطوب
  • وضع قوانین و تدوین آئین نامه ها این اصل مهم ترین اصل در مر پیشگیری از بیماری های ناشی از کار بوده و منظور وضع قوانین و تدوین مقررات و آئین نامه های به ویژه ای جهت کاربرد اصول ذکر شده قبل، در امر پیشگریر از بیماری های شغلی می باشد.
بیشتر بخوانید
میزان روشنایی استاندارد در محل کار

اصول پیشگیری از بیماری های شغلی

مواجهه با دود سیگار در محیط کار از جمله موارد مخاطرات شغلی برای سرطان است. شناخته ترین نوع سرطان مرتبط به سیگار و سایر دخانیات سرطان ریه است. تعداد موارد مصرف سیگار در محیط کار، ابعاد فیزیکی محیط، تهویه هوا و سایر عوامل در این زمینه مواجه مؤثر هستند. از جمله خطرات سیگار کشیدن غیر مستقیم افزایش احتمال بیماری های قلبی عروقی، فشار خون، آسم و سرطان است.

سیگار کشیدن غیر مستقیم: یک مخاطره شغلی

سیگار کشیدن غیر مستقیم: یک مخاطره شغلی

مطالعات در آمریکا نشان داده که ۷ الی ۴ درصد از مرگ های ناشی از بیماری های قلبی عروقی مربوط به مواجهه افراد غیر سیگاری با دود سیگار در محیط کار است. سیگار کشیدن غیرمستقیم توسط آژانس بین المللی پژوهش در سرطان به عنوان یک عامل سرطان زا در انسان شناخته شده است. بررسی ها نشان می دهد که مواجهه با دود سیگار در محیط کار، خطر ابتلا به سرطان را ۲۰ درصد افزایش می دهد.

تولیدی لباس کار ایمن صنعت را بهتر بشناسید

برای مقابله با این عامل خطرناک برای سلامتی، مانند سایر عوامل خطر شغلی همچون سر و صدا و عوامل شیمیایی، وضع و اجرای مقررات سلامت و ایمنی ضروری است و در زمان بررسی ومدیریت عوامل خطر لازم است آلودگی هوای محیط کار با دود سیگار را نیز در نظر گرفت.

سیگار کشیدن غیر مستقیم: یک مخاطره شغلی

بررای جلوگیری از مواجهه افراد با دود سیگار در محیط کار، شیوه های مختلفی وجود دارد. موثرترین روش پیشگیری از سیگار کشیدن غیرمستقیم ممنوعیت مصرف دخانیات در محیط های کاری سربسته است. برای این کار شرکت ها، کارخانه جات، صنایع و کارگاه ها از برچسب ها و تابلوهای سیگار نکشید استفاده می کنند.

این برچسب ها و تابلوها را می توان از تامین کنندگان تجیزات ایمنی، ترافیکی و آتش نشانی تهیه نمود. این علائم عموماً ارزان قیمت هستند و نصب آن ها آسان است. روش های کنترلی دیگر مانند در نظر گرفتن اتاق مخصوص سیگار کشیدن، تهویه هوا و نصب فیلتر اثربخشی کمتری دارد. در نهایت همه باور دارند که پیشگیری موثرتر و کم هزینه تر از درمان و توانبخشی است.

منبع: بهداشت و ایمنی کار، محسن سربازشندی

امتیاز ما

16 دیدگاه در “بیماری های شغلی و راه های جلوگیری از بیماری شغلی

  1. محمدتقی جلیلی گفت:

    مثل همیشه عالی و کاربردی

  2. حسن عبدالهی گفت:

    مشاورینتون قابل اعتمادن؟

  3. عزیز آزادی گفت:

    مشاوره آنلاین از چه طریقی صورت می گیره؟

  4. مهرداد رشیدی گفت:

    لطفا آدرستون رو برای بنده ارسال کنین

  5. مهران حسین زاده گفت:

    دست مریضاد استاد

  6. حسن اشکان گفت:

    واقعا ارزش وقت گذاشتن داشت

  7. موسی گلپایگانی گفت:

    بیشتری بنویسین لطفا

  8. امید رضوی گفت:

    دفتر مرکزیتون کجا قرار داره

  9. اسماعیل خسروی گفت:

    قیمت مشاورتون چقدره؟

  10. مجید همدانی گفت:

    کانال تلگرامی هم دارید ؟

  11. محمدعلی میر گفت:

    لطفا آدرستون رو برای بنده ارسال کنین بنده ارسال کنین

  12. حسن آذری گفت:

    چرا اینقد زیاد؟

  13. کاظم زارع گفت:

    خیلی زیبا بود مهندس

  14. محمدحسین رستمی گفت:

    عاااااااااااالی

  15. حسینعلی تهرانی گفت:

    هزینه مشاوره آنلاین و حضوری باهم متفاوته

  16. فرهاد امین گفت:

    شما پیج اینستا هم دارین؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *